Hi vọng mới cho điều trị HIV

Trường hợp thành công đầu tiên - và là duy nhất đến nay - chính là một bé gái 2 tuổi rưỡi ở bang Mississippi (Mỹ). Điều kỳ diệu ở chỗ nếu như bệnh nhân HIV đều phải dùng thuốc điều trị cho đến hết đời, thì bé gái này lại ngừng điều trị trong một thời gian dài nhưng virút không xuất hiện trở lại. Tiến sĩ Debroah Persaud, chuyên gia nghiên cứu các loại virút tại Đại học John Hopkins ở Baltimore, vừa giới thiệu phát hiện của mình và các cộng sự tại hội nghị về retrovirus và nhiễm trùng cơ hội tại Atlanta ngày 3-3.

Sự việc bắt đầu vào năm 2010 khi bé gái này được sinh ra tại một bệnh viện ở vùng quê bang Mississippi. Mẹ của bé thậm chí không biết mình bị nhiễm HIV mãi cho đến khi được các bác sĩ thông báo về kết quả xét nghiệm nhanh sau khi sinh.

Các bác sĩ khi đó nhận định xác suất đứa trẻ lây nhiễm HIV từ mẹ là cực kỳ cao. Giải pháp thông thường là tiêm thuốc kháng HIV liều thấp cho bé. Tuy nhiên, vào lúc đó bệnh viện nhỏ này không có loại thuốc cần dùng nên họ đã chuyển bé đến Trung tâm y dược thuộc Đại học Mississippi cách đó 160km.

Tại đây, bác sĩ Hannah Gay - chuyên gia về bệnh truyền nhiễm và bệnh nhi - đã yêu cầu xét nghiệm HIV cho bé. Không chờ có kết quả xét nghiệm, bà lập tức sử dụng thuốc kháng HIV liều cao cho bé. Sau vài tuần, bé có kết quả dương tính với HIV. Bác sĩ Gay tiếp tục phương pháp điều trị này trong một thời gian dài.

Tỉ lệ lan tỏa của virút HIV trong tế bào của bé được xác định có giảm dần, và đến ngày thứ 29 thì không còn phát hiện HIV theo phương pháp thông thường. Bác sĩ Gay tiếp tục điều trị cho bé hơn một năm. “Tôi gặp bé mỗi tháng một lần, tải lượng HIV của bé dưới ngưỡng phát hiện được và hệ miễn dịch của bé ngày càng khỏe mạnh” - bác sĩ Gay nói với báo Wall Street Journal.

Sau 18 tháng, không rõ vì lý do gì mà người mẹ không tiếp tục mang bé đến trung tâm để kiểm tra định kỳ nữa. Bác sĩ Gay phải đề nghị quan chức sở y tế và cơ quan bảo vệ trẻ em của bang tìm kiếm hai mẹ con để yêu cầu bà tiếp tục đưa con đi khám đều đặn từ cuối tháng 8-2012. Như vậy, em bé đã tạm ngừng điều trị HIV trong ít nhất năm tháng.

Trước khi nối lại điều trị, bác sĩ Gay xét nghiệm máu của bé để xem virút HIV đã nhân rộng đến mức nào hoặc có hình thành kháng thuốc hay không. Bà và các kỹ thuật viên hoàn toàn kinh ngạc khi không phát hiện virút HIV nào!

Thoạt đầu, bác sĩ Gay lo ngại lẽ nào mình đã chữa chạy một đứa bé không hề nhiễm HIV ngay từ đầu? Nhưng sau khi kiểm tra bệnh án của bé thì năm cuộc xét nghiệm khác nhau đều khẳng định bé đã nhiễm HIV từ khi mới lọt lòng mẹ.

Bán tín bán nghi, bác sĩ Gay liên hệ với một người bạn và là đồng nghiệp lâu năm, tiến sĩ Katherine Luzuriaga, hiện làm việc tại Trường Y thuộc Đại học Massachusetts. Khi đó, bác sĩ Luzuriaga và tiến sĩ Persaud đang cùng hợp tác nghiên cứu một nhóm thanh niên nhiễm HIV từ lúc mới sinh. Họ hoàn toàn đồng ý rằng việc áp dụng phương pháp điều trị nhanh và liều cao đối với bé gái này trong vòng 30 giờ sau khi sinh đã khiến virút HIV bị “hạ gục”.

“Nếu đây chưa phải là cách điều trị dứt điểm HIV thì cũng có thể xem là một phương pháp tiếp cận” - tiến sĩ Anthony Fauci tại Viện Y tế quốc gia nhận định.

Giới học giả phấn khởi nhưng vẫn thận trọng vì phát hiện này hiện mới chỉ xảy ra với một bé gái, chưa thể chứng minh được phương pháp này sẽ có hiệu quả đối với những bé khác. Tuy nhiên, đây vẫn là một tín hiệu đáng khích lệ vì trên thế giới hiện vẫn còn hàng trăm ngàn trẻ em vừa chào đời đã bị nhiễm HIV (như năm 2011 là 300.000 em) mà phần lớn các em sống tại các nước nghèo ở châu Phi vùng cận Sahara. Chỉ có khoảng 60% phụ nữ mang thai và nhiễm HIV được tiếp cận điều trị để ngăn ngừa virút truyền từ mẹ sang con.

Tiến sĩ Persaud và nhóm của bà đang tiếp tục nghiên cứu để chứng minh rằng nếu áp dụng một phương pháp điều trị quyết liệt hơn đối với những em bé có nguy cơ nhiễm HIV cao ngay từ khi mới sinh thì cũng đạt được kết quả tương tự.