Vì sao ca sĩ trẻ dễ bị 'hứng đá' khi song ca?

Uyên Linh sau màn song ca có phần lép vế trước đàn chị Mỹ Linh trong đêm chung kết Vietnam Idol 2010, đến thời điểm hiện tại cô đã có cơ hội hát cùng với nhiều ca sĩ lớn của Vpop như Trần Thu Hà, Thanh Lam, Thu Minh, Mỹ Tâm, Lệ Quyên… Và ở thời điểm này, khi đứng cùng sân khấu lớn với các đàn chị, cô đã tỏ ra không hề thua kém.

Tất nhiên để làm được điều này, Uyên Linh trước tiên là giọng ca có thực lực và chất lượng, sự quyết tâm rèn luyện, bản lĩnh sân khấu và nhiều yếu tố khách quan khác. Tuy nhiên, cô chỉ là một trong số rất ít các ca sĩ trẻ có thể tạo ra cú lội ngược dòng như thế này.

Với sự xuất hiện của quá nhiều ca sĩ trẻ, làn sóng ào ạt của nhạc Hàn, Âu Mỹ, sự cạnh tranh tại làng Vpop của thời điểm hiện tại không còn dễ thở như trước. Từ tâm lý muốn có sự bứt phá, nhiều ca sĩ không ngần ngại nghĩ ngay đến việc hát song ca mà bỏ qua sự quan tâm đến việc tìm được giọng ca ăn ý từ chất giọng, phong cách âm nhạc và cả sự đồng điệu trong cuộc sống để có thể hòa hợp trên sân khấu.

Chưa kể việc kết hợp hát song ca, họ cũng phải đầu tư rất nhiều công sức, thời gian và tiền bạc gấp đôi khi hát solo. Muốn có một sáng tác chất lượng, đảm bảo hit, cũng không thể “ngồi chờ sung rụng”. Bên cạnh đó, khi có được những thành công đầu, nhưng nếu không có sự đầu tư đúng đắn và mạnh tay của các ông bầu, các cặp đôi này cũng rất khó để có thể tồn tại lâu dài.

Hai thí sinh xuất thân từ Vietnam Idol 2012 là Hương Giang và Hồng Phước sau cuộc thi đã có sự kết hợp khá ăn ý với Mùa ta đã yêu và Trà chanh. So với các ca sĩ khác, cặp đôi này có khá nhiều lợi thế như tự sáng tác, có sẵn sức hút, hình ảnh đẹp. Tuy nhiên, Hồng Phước nhanh chóng chia sẻ họ không có ý định xây dựng hình tượng song ca lâu dài, vì phải dành thời gian để theo đuổi con đường solo. Nam ca sĩ cho biết thêm khó khăn của anh và Giang là dù đã chơi rất thân từ những ngày đầu tham gia cuộc thi, tuy nhiên do cá tính cả hai quá mạnh nên thường xuyên xảy ra cãi vả trong lúc làm việc.

Nói về những tiết mục song ca tại các cuộc thi ca hát, các thí sinh luôn phải chịu áp lực phải cố thể hiện thật ấn tượng trước khán giả và ban giám khảo. Nhưng một khi đã không được đào tạo bài bản, kinh nghiệm cũng dừng lại ở con số 0 tròn trĩnh, chuyện phải khắc phục nhược điểm trong một thời gian ngắn không phải là dễ dàng.

Nhạc sĩ Nguyễn Hà – người đã có khoảng thời gian dài theo dõi sự phát triển của làng nhạc Việt khi nói về các “thảm họa gào thét” tại The Voice mùa 1 cũng thông cảm rằng các thí sinh này có nhiều khó khăn hơn suy nghĩ của nhiều người.

“Mục đích của chương trình này là tìm ra những giọng hát hoa mỹ, với những thí sinh ở Mỹ, họ không gặp nhiều khó khăn vì đã được đào tạo quá bài bản trong chuyện này. Trong khi đó ở Việt Nam, tỷ lệ những người có lối hát hoa mỹ rất ít, không chỉ với các ca sĩ trẻ mà cả những người có thâm niên trong nghề.

Nhìn vào các bảng xếp hạng, các ca khúc xếp hạng cao cũng không phải đi theo lối hát này. Nên khi thí sinh không có năng lực phổ biến, họ bị rơi vào thế phải cố gắng biểu diễn giọng”, anh nói.

Bên cạnh đó, chưa chắc sự hoàn hảo trong giọng hát hay khả năng chuyên môn “vượt nóc” là đã đủ để mang đến một tiết mục song ca hay. Nhạc sĩ Nguyễn Hà nói thêm: “Các cặp song ca ngoài việc có kỹ thuật âm nhạc, họ cần cần phải ăn ý và có gu âm nhạc gần nhau”.

Như thường lệ, ca sĩ luôn là người phải nhận nhiều lời phê bình nhất khi có màn trình diễn không thuận tai khán giả. Nhưng thực tế đây “đây không phải là chuyện của riêng ai”. người chịu trách nhiệm dàn dựng tiết mục hay các giám đốc âm nhạc cũng phải có trách nhiệm trong chuyện này.

Nguyễn Hà chia sẻ: “Người dàn dựng phải biết trước chuyện gì sẽ xảy ra, nếu một chương trình có quá nhiều tiết mục không hay thì cần phải xem lại”.

Trong đêm Gala Gương mặt thân quen mùa đầu tiên diễn ra giữa tháng 3 vừa qua, theo đúng format, 2 ca sĩ bị loại tức là Phương Thanh và Chí Thiện sẽ có màn trình diễn song ca để gửi tặng khan giả. Tuy nhiên do giọng ca của cả hai không phù hợp với nhau nên giám đốc âm nhạc của chương trình này, cũng chính là nhạc sĩ Nguyễn Hà đã quyết định cắt bỏ tiết mục sau khi xin phép đơn vị giữ bản quyền. Tất  nhiên, việc này không phải ai cũng dám làm.

Theo một biên tập viên từng thực hiện nhiều chương trình âm nhạc lớn, phần lớn các tiết mục song ca trong chương trình thường do chính đạo diễn lên ý tưởng, số ít còn lại được chính ca sĩ gợi ý, tất nhiên những ca sĩ này phải là người có sức hút rất lớn và tầm quan trọng làm nên thành công cho đêm diễn. Thực tế, đạo diễn cũng đã biết trước chất lượng của những màn kết hợp này trong các buổi diễn tập trước đó. Nhưng nếu hay thì không nói gì, nhưng nếu kết quả ngược lại thì cũng rất khó để cắt bỏ tiết mục hoặc thay đổi với lý do: “Phải tôn trọng nghệ sĩ chứ, mình làm vậy ai sẽ hợp tác với mình nữa?”

Trong đêm chung kết Vietnam Idol và The Voice diễn ra hồi đầu năm, khán giả có được mãn nhãn với những phần trình diễn song ca giữa hai thế hệ ca sĩ như Mỹ Tâm – Ya Suy, Thu Minh – Hương Tràm… Để làm được điều này, ngoài ý thức của ca sĩ, giám đốc âm nhạc cũng đã có công rất lớn việc phân chia các phần hát chính, hát bè sao cho tiết mục đạt được hiệu quả nhất.

Đạo diễn của The Voice cho biết bộ phậm âm thanh cũng luôn chủ động thay đổi âm lượng mic của của thí sinh khi họ hát bè, và tăng trở lại khi họ hát chính. Đến lượt của huấn luyện viên cũng tương tự. Điều này giúp cho phần thể hiện đạt được chất lượng tốt nhất.

Tiếp tục bàn về chủ đề này, giảng viên thanh nhạc Nam Khánh khẳng định: “Hát nhóm/song ca phải nâng đỡ lẫn nhau, phát huy thế mạnh của từng người. Nếu không hiểu được điều này, ca sĩ phải tự tìm cách động não, chứ không thể nào nói không hiểu rồi không làm”.

Đúng như lời nhận định trên, thời gian sau này, những màn trình diễn này với sự hòa quyện vừa phải và ăn ý của các ca sĩ lớn như Thanh Lam - Phương Thanh (Không thể và có thể), Mỹ Linh - Mỹ Tâm (Vẫn hát lời tình yêu), Hồng Nhung - Hà Anh Tuấn (Đêm cô đơn), Lệ Quyên - Uyên Linh (Biển cạn)… vẫn dễ dàng tạo ra được sức hút riêng. Không mất nhiều thời gian lựa chọn bài hát, thu âm, quay clip hay suy nghĩ chiêu trò, sự tôn trọng ranh giới của nhau đã tạo ra sự khác biệt đáng kể.

Bên cạnh đó, nhiều cặp song ca trẻ cũng đã được ghi nhận như Hương Giang Idol – Hồng Phước (Mùa ta đã yêu), Đông Nhi - Noo Phước Thịnh (Nếu), Kimese – Suboi (I Know, Feel the beat)… chứng tỏ những giọng ca trẻ vẫn có thể khẳng định mình khi cùng góp giọng trong cùng một dự án, dù đây không phải chuyện dễ dàng.

Dù biết rằng, mỗi nghệ sĩ đều có cái tôi riêng, nhưng lợi ích cuối cùng vẫn là đem lại một tiết mục hiệu quả, lúc đó ca sĩ là người có lợi đầu tiên. Ngược lại, chính họ cũng sẽ nhận “đá” nếu chỉ chăm chăm muốn thể hiện mình.

Ca sĩ, giảng viên Nam Khánh nhấn mạnh: “Nghệ gì nào biết kiềm chế hơn không phải là họ dở, mà là họ có bản lĩnh hơn”.