Trung Quốc và Việt Nam đụng độ đánh trên biển

Tại cuộc họp báo, ông Lê Hải Bình, Quyền vụ trưởng vụ thông tin báo chí, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao thông báo mục đích cuộc họp báo.

Tại cuộc họp báo, ông Trần Duy Hải, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban biên giới quốc gia, cho biết:

Lúc 5g22 ngày 1-5-2014, Cơ quan chức năng Việt Nam phát hiện giàn khoan nước sâu Hai Yang Shi You 981 (mà Việt Nam vẫn thường gọi là HD 981) và 3 tàu dịch vụ dầu khí của phía Trung Quốc di chuyển từ Tây Bắc đảo Tri Tôn (thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam) xuống phía Nam.

Đến 16g ngày 2-5-2014, giàn khoan HD981 được thả trôi tại toạ độ 15o29’58’’ vĩ bắc - 111o12’06’’ kinh Đông, phía Nam đảo Tri Tôn, sâu vào trong thềm lục địa của VN 80 hải lý, cách đảo Lý Sơn 119 hải lý, cách bờ biển VN 130 hải lý. Trung Quốc hạ đặt giàn khoan này để tiến hành khoan thăm dò thềm lục địa của Việt Nam và huy động nhiều tàu bảo vệ đi cùng…

Trong những ngày qua, phía Việt Nam đã nhiều lần lên tiếng, trao đổi với phía Trung Quốc về vụ việc trên (trong đó có sự tiếp xúc giữa đại diện Bộ Quốc phòng VN và tuỳ viên quân sự Đại sứ quán TQ tại Hà Nội, tổng giám đốc tập đoàn dầu khí VN đã gửi thư cho Chủ tịch hội đồng quản trị kiêm tổng giám đốc tập đoàn dầu khí hải dương TQ). Riêng phía Bộ Ngoại giao VN đã có 8 cuộc giao thiệp nghiêm túc với phía Trung Quốc tại Hà Nội và Bắc Kinh.

Đáng chú ý, chiều 6-5, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đã điện đàm với Ủy viên Quốc vụ viện TQ Dương Khiết Trì và trước đó ngày 4-5-2014, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Trưởng đoàn đàm phán cấp Chính phủ về biên giới, lãnh thổ của Việt Nam Hồ Xuân Sơn đã điện đàm với người đồng cấp Trung Quốc để phản đối hoạt động bất hợp pháp của giàn khoan HD 981 trên thềm lục địa của VN.

Cũng trong ngày 4-5-2014, đại diện Bộ Ngoại giao đã triệu đại diện đại sứ quán TQ tại Hà Nội để trao công hàm phản đối…

Theo ông Hải, phía Trung Quốc bất chấp giao thiệp của phía Việt Nam vẫn không rút giàn khoan nói trên cùng các tàu dịch vụ dầu khí và các tàu bảo vệ ra khỏi vùng biển của VN. Rõ ràng đây là hành động cố tình và có chủ ý xâm phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của VN đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa VN; cũng như đã vi phạm các quy định có liên quan của luật pháp quốc tế…

Hành vi và thái độ của TQ cũng đi ngược lại các thoả thuận và nhận thức chung giữa lãnh đạo hai nước và thoả thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển VN - TQ. Các văn kiện này đều nhấn mạnh việc các bên cần kiềm chế, không làm phức tạp thêm tranh chấp và tiến hành đàm phán, thương lương để giải quyết bất đồng.

Ông Hải nói việc làm của Trung Quốc đã ảnh hưởng rất lớn đến sự tin cậy chính trị giữa hai nước, ảnh hưởng tiêu cực đến các diễn đàn đàm phán về các vấn đề trên biển giữa hai nước, trong đó có diễn đàn của nhóm bàn bạc về hợp tác cùng phát triển trên biển; tác động xấu đến tâm tư, tình cảm của nhân dân hai nước.

VN một lần nữa nghiêm túc yêu cầu TQ rút ngay giàn khoan nói trên cùng các tàu, thiết bị, nhân sự có liên quan ra khỏi thềm lục địa của VN, bồi thường cho những thiệt hại gây ra cho người và phương tiện của VN và không để tái diễn các hành động tương tự. Việt Nam kiên quyết bảo vệ các quyền lợi chính đáng của mình phù hợp với luật pháp quốc tế.

Ông Ngô Ngọc Thu, Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng Cảnh sát biển VN cho biết cụ thể:

Đối với Trung Quốc, lực lượng tham gia bảo vệ giàn khoan HD 981 trong các ngày 2 và 3-5 là khoảng 40 tàu các loại. Đến thời điểm hiện nay TQ đã huy động, lúc cao nhất là 80 tàu các loại, trong đó có 7 tàu quân sự gồm: Tàu hộ vệ tên lửa 534 (Giang Hồ II) và tàu tuần tiễu tấn công nhanh số hiệu 753; cùng 33 tàu Hải cảnh, Hải Giám, Ngư Chính và các tàu vận tải, tàu cá. Ngoài ra hàng ngày còn có hàng chục tốp máy bay hoạt động trên  khu vực.

Cũng theo ông Ngô Ngọc Thu, khi các tàu thực thi pháp luật của Việt Nam ra kiểm tra, ngăn chặn việc xâm phạm trái phép của giàn khoan HD 981, các tàu bảo vệ của Trung Quốc, được sự yểm trợ của máy bay, có hành động hung hăng, chủ động đâm thẳng vào các tàu, dùng vòi rồng có công suất lớn phun nước vào các tàu của Việt Nam nhằm làm hư hỏng tàu thuyền và các trang thiết bị trên tàu, gây thương tích cho thuỷ thủ trên tàu.

Cụ thể lúc 8g10 phút ngày 3-5, tại toạ độ 15o31’N-111o02’E (cách giàn khoan HD 981 khoảng 10 hải lý), tàu Hải Cảnh 44044 chủ động đâm thẳng vào mạn phải tàu CSB-4033, hậu quả làm cho tàu 4033 bị rách mạn phải chiều dài 3m, rộng 1m, làm hư hỏng máy phải và các trang thiết bị khác.

Lúc 8g30 ngày 4-5, tàu Hải Cảnh 44103 chủ động đâm thẳng vào mạn trái tàu CSB-2012. Do tàu 2012 đã tăng tốc vòng tránh, nên việc đâm chỉ bị rách ở chính góc đuôi tàu mạn phải diện tích khoảng 1m2, làm hư hỏng một số trang thiết bị khác trên tàu.

Ngoài các tàu cảnh sát biển thì các tàu Trung Quốc còn chủ động đâm va, phun nước vào hàng chục tàu Kiểm ngư và các tàu thực thi pháp luật khác của Việt Nam. Hậu quả làm hư hỏng các trang thiết bị trên tàu và làm bị thương cho một số thuỷ thủ Việt Nam.

Lúc 12g00 ngày hôm nay 7-5, tàu Hải cảnh 3411 tiếp tục có hành động đâm vào tàu CSB-8003. Trung Quốc sử dụng đồng thời máy bay có số hiệu 8321 bay trên không phận tàu CSB-8003, nhằm uy hiếp các tàu Việt Nam.

Đối với các tàu Trung Quốc được trang bị vũ khí đều mở bạt che súng, pháo để sẵn sàng sử dụng bất cứ lúc nào, gây nên tình trạng hết sức căng thẳng trên thực địa.

Về phía các lực lượng thực thi pháp luật Việt Nam, ông Ngô Ngọc Thu cho biết đã có mặt kịp thời tại hiện trường, tiến hành thực hiện quyền kiểm tra, ngăn chặn hành động xâm phạm trái phép của giàn khoan và lực lượng tàu bảo vệ của Trung Quốc trong vùng biển Việt Nam. Tàu Việt Nam đã phát tín hiệu yêu cầu giàn khoan và các tàu của Trung Quốc rời khỏi vùng biển của Việt Nam.

Trong quá trình thực thi pháp luật trên biển, lực lượng thực thi pháp luật của Việt Nam đã kiên trì, kiềm chế trước hành động hung hăng, ngang ngược của các tàu Trung Quốc. Tới đây, lực lượng thực thi pháp luật của Việt Nam tiếp tục đấu tranh kiên quyết bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam tại quần đảo Hoàng Sa và vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa Việt Nam.

Ông Ngô Ngọc Thu đưa ra nhận định, đánh giá việc giàn khoan HD 981 và các tàu của Trung Quốc xâm phạm trái phép vùng biển Việt Nam là hành động hung hăng, ngang ngược của Trung Quốc đối với các tàu Việt Nam là việc làm vi phạm quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt nam tại vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa Việt Nam. Hành vi này vi phạm nghiêm trọng pháp luật  Việt Nam và luật pháp quốc tế, vi phạm thoả thuận giải quyết các vấn đề trên biển Đông giữa các nước ASEAN và Trung Quốc (DOC).

Việc làm sai trái trên của Trung Quốc làm ảnh hưởng đến mối quan hệ và thoả thuận cấp cao giữa Việt Nam - Trung Quốc gây mất lòng tin của hai nước và quốc tế.

Tuổi Trẻ thông tin một số trả lời tại buổi họp báo:

Ông Ngô Ngọc Thu (Phó tư lệnh tham mưu trưởng, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam): Cho đến thời điểm này giàn khoan 981 đã được định vị ở các vị trí như đã xác định trên bản đồ. Hiện nay, sau định vị, giàn khoan đang tiến hành tác nghiệp chuẩn bị để tiến tới khoan thăm dò.

Như chúng tôi đã khẳng định Việt Nam chủ trương thông qua các biện pháp hòa bình để giải quyết các tranh chấp liên quan. Hiện nay và sắp tới, chúng ta sẽ tiếp tục kiên trì trao đổi với TQ để xử lý các vấn đề ở Biển Đông. Nhưng một lần nữa, tôi khẳng định với các bạn rằng vì các quyền và lợi ích chính đáng của chúng ta ở Biển Đông, chúng ta sẽ sử dụng tất cả các biện pháp hòa bình quy định bởi Luật Biển, bởi Luật Pháp quốc tế cũng như hiến chương Liên Hợp Quốc để bảo vệ các quyền và lợi ích của VN.

Ông Trần Duy Hải: TQ đã nhiều lần tiến hành thăm dò ở khu vực này và chúng ta đã kiên quyết đấu tranh và TQ đã rút. Lần trước TQ đã từng thuê các giàn khoan của các nhà thầu bên ngoài để dự tính tiến hành khoan thăm dò trên biển của VN.  Nhưng chúng ta đã đấu tranh quyết liệt, kể cả gặp các nhà thầu để đấu tranh nên chưa xảy ra việc TQ khoan thăm dò trên thềm lục địa của chúng ta.

Đây là lần đầu tiên mà TQ sử dụng chính giàn khoan TQ chế tạo để khoan thăm dò thềm lục địa của VN. Như tôi đã khẳng định nhiều lần là chúng ta sẽ phải tiếp tục đấu tranh bằng mọi biện pháp để bảo vệ quyền và lợi ích của chúng ta ở Biển Đông. Chúng ta sẽ sử dụng các biện pháp hòa bình, trong đó trước tiên ưu tiên đàm phán, thương lượng.

Ông Ngô Ngọc Thu: Trước hết, tôi xin khẳng định lực lượng hải quân chưa tham gia và không có mặt tại khu vực của giàn khoan 981. Còn việc di chuyển của giàn khoan thì chúng tôi đang theo dõi và nắm bắt rất chặt. Theo công ước Quốc tế về Luật biển thì các tàu thuyền, phương tiện nổi được quyền di chuyển bình thường trên các vùng đặc quyền kinh tế. Chỉ khi nào những giàn khoan hạ đặt và tiến hành khoan thăm dò thì lúc đó mới là vi phạm pháp luật của nước có chủ quyền và quyền chủ quyền.

Ông Ngô Ngọc Thu: Mặc dù những ngày vừa qua, tình hình trên thực địa rất căng thẳng. TQ chủ động tiến hành đâm va và sử dụng các loại trang bị trên tàu để bắn, phun nước vào tàu VN. Nhưng cho đến thời điểm này chưa có người nào chết trên biển. Chỉ có khoảng 6 kiểm ngư viên VN bị mảnh kính vỡ văng vào gây thương ở các phần mềm.

“Như quý vị xem clip, các tàu hải cảnh và tàu bảo vệ của TQ chủ động đâm va vào các tàu VN gây hư hỏng và ảnh hưởng đến trang thiết bị của VN.  Vừa qua, lực lượng Cảnh sát biển và kiểm ngư hết sức kiềm chế. Chúng tôi tiếp tục bám trụ và giải quyết mọi việc trên biển. Nhưng mọi sự chịu đựng đều có giới hạn. Nếu tiếp tục đâm vào chúng tôi thì chúng tôi cũng có những tự vệ tương tự để đáp lại”, ông Thu trả lời.

Ông Ngô Mai Thịnh, đại diện Cục kiểm ngư, Bô Nông nghiệp và phát triển nông thôn, cho biết lực lượng bảo vệ của Trung Quốc đã tiếp cận có hành động mở bạt pháo đe dọa, uy hiếp các tàu Kiểm ngư đang thực hiện nhiệm vụ trên biển ở khu vực trên.

Cụ thể: các tàu Hải Cảnh chủ động húc đẩy, đâm va với tốc độ cao, góc tiếp cận lớn, rú còi, chiếu đèn pha, phun nước áp lực cao làm hư hại đến các tàu Kiểm ngư Việt Nam.

Ông Ngô Mai Thịnh đưa ra thống kê các vụ tàu NN đâm va tàu Kiểm ngư như sau:

Từ ngày 2 đến ngày 7-5, Trung Quốc thường xuyên sử dụng từ 2-3 tàu để kèm 1 tàu của ta; ngăn cản, đâm húc và phun nước áp lực cao làm hư hại 08 tàu Kiểm ngư đang thực thi pháp luật trên biển, có tàu Kiểm Ngư bị tàu Hải Cảnh đâm, húc đẩy nhiều lần (KN 762 bị 9 lần vào các ngày 2, 3, 4 và 5-5). Cụ thể:

- Lúc 07g50 ngày 02-05-2014 tàu KN 762 bị 5 tàu Trung Quốc vây quanh (tàu dịch vụ HUAZE 7551; HC 46001, 46105 và tàu vận tải 5000 tấn), mặc dù chấp nhận đâm va nhưng không thoát ra khỏi vòng vây. Trong đó có: 02 tàu Hải cảnh 46015, 46001 đâm 4 lần vào mũi tàu làm móp lan can mũi; lúc 08g45 cùng ngày tàu KN 762 cơ động vòng tránh, bị tàu HC 46015 đâm vào mạn làm vỡ cửa kính, cửa sổ mạn.

- Lúc 10g30 ngày 2-5 tàu KN 764 ở 15°20’ - 111° 08’ bị tàu dịch vụ DK-03 đâm làm hỏng mạn boong mũi, lan can lái mạn trái.

- Lúc 09g00 ngày 3-5-2014, TQ sử dụng lực lượng đông bao vây, chặn mũi, chặn đuôi và đâm thẳng vào tàu ta với vận tốc lớn. Hậu quả: tàu KN 765 bị đâm làm hỏng máy chính giữa, mạn phải bị móp méo.

- Lúc 13g30 ngày 3-5 tàu KN 762 ở 15°25’-111°09’bị tàu HC phun nước áp lực cao làm vỡ kính đài chi huy, chập điện hỏng khí tài hàng hải.

- Lúc 13g45 ngày 3-5 tàu KN 629 bị tàu НС 12101 phun nươc áp lực cao làm vỡ kính đài chỉ huy, hỏng máy lái.

- Lúc 14-45 ngày 3-5 tàu KN 628 bị tàu Trung Quốc phun nước áp lực cao làm bật nắp ăngten hệ thông Visat

- Lúc 00g30 ngày 4-5: 01 tàu HC, 01 tàu dịch vụ sô hiệu 242 chủ động tiếp cận rú còi, chiếu đèn pha vây ép va vào sau lái tàu KN 628, qua kiểm tra không hư hỏng gì.

- Lúc 15.30 ngày 4-4 KN 629 bị đâm vỡ 02 kính khoang ngủ mạn trái, hệ thống điện bị chập; KN 764 bị đâm hỏng be chắn sóng sau lái mạn trái sâu 2m, hỏng lan can boong trung. KN 762 bị tàu HC va húc 3 lần làm móp lan can mạn phải, hỏng ra đa, máy lái.

- 08.45 ngày 5-5, tàu KN 768 ở 15029’-111°07’ bị đâm nhưng khỏng hư hỏng gì; KN 770 ở 15°28’-111°07’ bị tàu HC đâm móp boong trung bên trái sau lái dài khoảng lm; Tàu KN 766 bị tàu HC phun nước làm vỡ 05 kính ở mạn và đài chỉ huy bên trái, làm chập điện hệ thống máy Hàng hải.

- 09g45 ngày 5-5 Tàu KN 762 bị tàu HC đâm làm biến dạng 3m tôn boong trung; KN 629 bị hỏng máy phụ; KN 761 bị đâm nhưng không hư hỏng gì.

- 16g00 ngày 5-5 KN 764 bị tàu HC đâm làm sập tôn boong trung tại xương sườn 23 mạn trái, vách phòng ngủ bị móp; Tàu KN 766 bị HC đâm làm hỏng 02 quạt thông gió khoang máy, hệ thông Hàng hải và Rađa chỉ thị mục tiêu.

Theo ông Ngô Mai Thịnh, lực lượng Kiểm ngư đã thực hiện đúng chức năng bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của quốc gia trên các vùng biển theo quy định của pháp luật. "Hiện nay chúng tôi đang tiếp tục bằng mọi biện pháp đấu tranh buộc giàn khoan của Trung Quốc phải rời khỏi vùng biển Việt Nam", ông Thịnh nói.